Palladiussystemet
Palladiussystemet er det russiske offisielle system for kyrillisering av kinesisk.
Det er utviklet av den russiske sinolog Pjotr Kafarov, som hadde navnet Palladius som russisk-ortodoks munk. Han bygde på tidligere arbeider av Nikita Bitsjurin og Vasilij Vasiljev. Det ble popularisert i 1888 med Pavel Popovs kinessisk-russisk ordbok (russisk: Китайско-русский словарь).
Sammenlignende oppstilling
[rediger | rediger kilde]Nedenstående oppstilling viser hvordan palladiussystemet korresponderer med de to viktigste romaniseringssystemer av kinesisk som er i bruk i verden: Pinyin og Wade-Giles.
Kyrillisk | Pinyin | Wade-Giles |
---|---|---|
а | a | a |
ай | ai | ai |
ан | ang | ang |
ань | an | an |
ао | ao | ao |
ба | ba | pa |
бай | bai | pai |
бан | bang | pang |
бань | ban | pan |
бао | bao | pao |
бе | bie | pieh |
би | bi | pi |
бин | bing | ping |
бинь | bin | pin |
бо | bo | po |
бу | bu | pu |
бэй | bei | pei |
бэн | beng | peng |
бэнь | ben | pen |
бянь | bian | pien |
бяо | biao | piao |
ва | wa | wa |
вай | wai | wai |
ван | wang | wang |
вань | wan | wan |
во | wo | wo |
вэй | wei | wei |
вэн | weng | weng |
вэнь | wen | wen |
га | ga | ka |
гай | gai | kai |
ган | gang | kang |
гань | gan | kan |
гао | gao | kao |
го | guo | kuo |
гоу | gou | kou |
гу | gu | ku |
гуа | gua | kua |
гуай | guai | kuai |
гуан | guang | kuang |
гуань | guan | kuan |
гуй | gui | kuei |
гун | gong | kung |
гунь | gun | kun |
гэ | ge | ko |
гэй | gei | kei |
гэн | geng | keng |
гэнь | gen | ken |
да | da | ta |
дай | dai | tai |
дан | dang | tang |
дань | dan | tan |
дао | dao | tao |
де | die | tieh |
ди | di | ti |
дин | ding | ting |
доу | dou | tou |
ду | du | tu |
дуань | duan | tuan |
дуй | dui | tui |
дун | dong | tung |
дунь | dun | tun |
дуо | duo | to |
дэ | de | te |
дэй | dei | tei |
дэн | deng | teng |
дэнь | den | ten |
дю | diu | tiu |
дян | diang | tiang |
дянь | dian | tien |
дяо | diao | tiao |
е | ye | yeh |
жан | rang | jang |
жань | ran | jan |
жао | rao | jao |
жи | ri | jih |
жо | ruo | jo |
жоу | rou | jou |
жу | ru | ju |
жуань | ruan | juan |
жуй | rui | jui |
жун | rong | jung |
жунь | run | jun |
жэ | re | je |
жэн | reng | jeng |
жэнь | ren | jen |
и | yi | i |
ин | ying | ying |
инь | yin | yin |
ка | ka | k'a |
кай | kai | k'ai |
кан | kang | k'ang |
кань | kan | k'an |
као | kao | k'ao |
ко | kuo | k'uo |
коу | kou | k'ou |
ку | ku | k'u |
куа | kua | k'ua |
куай | kuai | k'uai |
куан | kuang | k'uang |
куань | kuan | k'uan |
куй | kui | k'uei |
кун | kong | k'ung |
кунь | kun | k'un |
кэ | ke | k'o |
кэн | keng | k'eng |
кэнь | ken | k'en |
ла | la | la |
лай | lai | lai |
лан | lang | lang |
лань | lan | lan |
лао | lao | lao |
ле | lie | lieh |
ли | li | li |
лин | ling | ling |
линь | lin | lin |
ло | lo | lo |
ло | luo | lo |
лоу | lou | lou |
лу | lu | lu |
луань | luan | luan |
лун | long | lung |
лунь | lun | lun |
лэ | le | le |
лэй | lei | lei |
лэн | leng | leng |
лю | liu | liu |
люй | lü | lü |
люэ | lüe | lüeh |
ля | lia | lia |
лян | liang | liang |
лянь | lian | lien |
ляо | liao | liao |
ма | ma | ma |
май | mai | mai |
ман | mang | mang |
мань | man | man |
мао | mao | mao |
ме | mie | mieh |
ми | mi | mi |
мин | ming | ming |
минь | min | min |
мо | mo | mo |
моу | mou | mou |
му | mu | mu |
мэ | me | me |
мэй | mei | mei |
мэн | meng | meng |
мэнь | men | men |
мю | miu | miu |
мянь | mian | mien |
мяо | miao | miao |
на | na | na |
най | nai | nai |
нан | nang | nang |
нань | nan | nan |
нао | nao | nao |
не | nie | nieh |
ни | ni | ni |
нин | ning | ning |
нинь | nin | nin |
но | nuo | no |
ноу | nou | nou |
ну | nu | nu |
нуань | nuan | nuan |
нун | nong | nung |
нэ | ne | ne |
нэй | nei | nei |
нэн | neng | neng |
нэнь | nen | nen |
ню | niu | niu |
нюй | nü | nü |
нюэ | nüe | nüeh |
ня | nia | nia |
нян | niang | niang |
нянь | nian | nien |
няо | niao | niao |
оу | ou | ou |
па | pa | p'a |
пай | pai | p'ai |
пан | pang | p'ang |
пань | pan | p'an |
пао | pao | p'ao |
пе | pie | p'ieh |
пи | pi | p'i |
пин | ping | p'ing |
пинь | pin | p'in |
по | po | p'o |
поу | pou | p'ou |
пу | pu | p'u |
пэй | pei | p'ei |
пэн | peng | p'eng |
пэнь | pen | p'en |
пянь | pian | p'ien |
пяо | piao | p'iao |
са | sa | sa |
сай | sai | sai |
сан | sang | sang |
сань | san | san |
сао | sao | sao |
се | xie | hsieh |
си | xi | hsi |
син | hsing | |
синь | xin | hsin |
соу | sou | sou |
су | su | su |
суань | suan | suan |
суй | sui | sui |
сун | song | sung |
сунь | sun | sun |
суо | suo | so |
сы | si | ssu |
сэ | se | se |
сэн | seng | seng |
сэнь | sen | sen |
сю | xiu | hsiu |
сюань | xuan | hsüan |
сюй | xu | hsü |
сюн | xiong | hsiung |
сюнь | xun | hsün |
сюэ | xue | hsüeh |
ся | xia | hsia |
сян | xiang | hsiang |
сянь | xian | hsien |
сяо | xiao | hsiao |
та | ta | t'a |
тай | tai | t'ai |
тан | tang | t'ang |
тань | tan | t'an |
тао | tao | t'ao |
те | tie | t'ieh |
ти | ti | t'i |
тин | ting | t'ing |
тоу | tou | t'ou |
ту | tu | t'u |
туань | tuan | t'uan |
туй | tui | t'ui |
тун | tong | t'ung |
тунь | tun | t'un |
туо | tuo | t'o |
тэ | te | t'e |
тэн | teng | t'eng |
тянь | tian | t'ien |
тяо | tiao | t'iao |
у | wu | wu |
фа | fa | fa |
фан | fang | fang |
фань | fan | fan |
фо | fo | fo |
фоу | fou | fou |
фу | fu | fu |
фэй | fei | fei |
фэн | feng | feng |
фэнь | fen | fen |
ха | ha | ha |
хай | hai | hai |
хан | hang | hang |
хань | han | han |
хао | hao | hao |
хо | huo | huo |
хоу | hou | hou |
ху | hu | hu |
хуа | hua | hua |
хуай | huai | huai |
хуан | huang | huang |
хуань | huan | huan |
хун | hong | hung |
хунь | hun | hun |
хуэй | hui | hui |
хэ | he | ho |
хэй | hei | hei |
хэн | heng | heng |
хэнь | hen | hen |
ца | ca | ts'a |
цай | cai | ts'ai |
цан | cang | ts'ang |
цань | can | ts'an |
цао | cao | ts'ao |
це | qie | ch'ieh |
цза | za | tsa |
цзай | zai | tsai |
цзан | zang | tsang |
цзань | zan | tsan |
цзао | zao | tsao |
цзе | jie | chieh |
цзи | ji | chi |
цзин | jing | ching |
цзинь | jin | chin |
цзо | zuo | tso |
цзоу | zou | tsou |
цзу | zu | tsu |
цзуань | zuan | tsuan |
цзуй | zui | tsui |
цзун | zong | tsung |
цзунь | zun | tsun |
цзы | zi | tzu |
цзэ | ze | tse |
цзэй | zei | tsei |
цзэн | zeng | tseng |
цзэнь | zen | tsen |
цзю | jiu | chiu |
цзюань | juan | chüan |
цзюе | jue | chüeh |
цзюй | ju | chü |
цзюн | jiong | chiung |
цзюнь | jun | chün |
цзя | jia | chia |
цзян | jiang | chiang |
цзянь | jian | chien |
цзяо | jiao | chiao |
ци | qi | ch'i |
цин | qing | ch'ing |
цинь | qin | ch'in |
цо | cuo | ts'o |
цоу | cou | ts'ou |
цу | cu | ts'u |
цуань | cuan | ts'uan |
цуй | cui | ts'ui |
цун | cong | ts'ung |
цунь | cun | ts'un |
цы | ci | tz'u |
цэ | ce | ts'e |
цэн | ceng | ts'eng |
цэнь | cen | ts'en |
цю | qiu | ch'iu |
цюань | quan | ch'üan |
цюй | qu | ch'ü |
цюн | qiong | ch'iung |
цюнь | qun | ch'ün |
цюэ | que | ch'üeh |
ця | qia | ch'ia |
цян | qiang | ch'iang |
цянь | qian | ch'ien |
цяо | qiao | ch'iao |
ча | cha | ch'a |
чай | chai | ch'ai |
чан | chang | ch'ang |
чань | chan | ch'an |
чао | chao | ch'ao |
чжа | zha | cha |
чжай | zhai | chai |
чжан | zhang | chang |
чжань | zhan | chan |
чжао | zhao | chao |
чжи | zhi | chih |
чжо | zhuo | cho |
чжоу | zhou | chou |
чжу | zhu | chu |
чжуа | zhua | chua |
чжуай | zhuai | chuai |
чжуан | zhuang | chuang |
чжуань | zhuan | chuan |
чжуй | zhui | chui |
чжун | zhong | chung |
чжунь | zhun | chun |
чжэ | zhe | che |
чжэй | zhei | chei |
чжэн | zheng | cheng |
чжэнь | zhen | chen |
чи | chi | ch'ih |
чоу | chou | ch'ou |
чу | chu | ch'u |
чуа | chua | ch'ua |
чуай | chuai | ch'uai |
чуан | chuang | ch'uang |
чуань | chuan | ch'uan |
чуй | chui | ch'ui |
чун | chong | ch'ung |
чунь | chun | ch'un |
чуо | chuo | ch'o |
чэ | che | ch'e |
чэн | cheng | ch'eng |
чэнь | chen | ch'en |
ша | sha | sha |
шай | shai | shai |
шан | shang | shang |
шань | shan | shan |
шао | shao | shao |
ши | shi | shih |
шоу | shou | shou |
шу | shu | shu |
шуа | shua | shua |
шуай | shuai | shuai |
шуан | shuang | shuang |
шуань | shuan | shuan |
шуй | shui | shui |
шунь | shun | shun |
шуо | shuo | shuo |
шэ | she | she |
шэй | shei | shei |
шэн | sheng | sheng |
шэнь | shen | shen |
э | e | e |
эй | ei | ei |
энь | en | en |
эр | er | erh |
ю | you | yu |
юань | yuan | yüan |
юй | yu | yü |
юн | yong | yung |
юнь | yun | yün |
юэ | yue | yüeh |
я | ya | ya |
ян | yang | yang |
янь | yan | yan |
яо | yao | yao |
Unntak
[rediger | rediger kilde]Navnene på byene Beijing og Nanjing kyrilliseres som Пеки́н (i stedet for Бэйцзин) og Нанки́н (i stedet for Наньцзин), slik som gjerne Peking og Nanking lenge var i bruk i mange vestlige land også etter at pinyin ellers var gjennomgående akseptert. Hongkong (pinyin: Xianggang) kan kyrilliseres både Сянга́н (Xianggang) og Гонко́нг (Hongkong); det siste er det vanligste.
Stavelsen hui skrives ikke хуй men son хуэй (Huizu – Хуэйцзу) eller, mindre hyppig, som хой (Anhui – Аньхой) av estetiske grunner, ettersom хуй (chuj) er et vulgært ord for penis på russisk og flere andre slaviske språk.
Eldre dokumenter har bruk av variantene мэн — мын, мэнь — мынь, фэн — фын, фэнь — фынь, пэн — пын; slik er Aomen (Macao) vanligvis skrevet «Аомынь» på russisk. De fleste moderne tekster inneholder «э», med noen unntak.
Eksterne lenker
[rediger | rediger kilde]- Automatisk kyrillisk translitterasjon av pinyin
- Annotasjon av kinesisk med Palladius andre fonetiske systemer